ทำบุญอย่างไรให้ได้บุญ: การทำบุญ 3 อย่างที่ควรคิดก่อนทำ

การทำบุญคือการทำความดีอย่างหนึ่งตามความเชื่อทางพระพุทธศาสนา เป็นสิ่งที่ผูกพันเหนียวแน่นกับความเชื่อและศรัทธาของคนจำนวนมากในประเทศที่มีศาสนาพุทธ อย่างในบ้านเราภาพจำที่ทุกคนคุ้นเคยคือการตักบาตรพระที่ถือเป็นการให้ทานอย่างหนึ่ง ซึ่งการให้ทานเป็นอะไรที่ดูเป็นรูปธรรมและทำได้ง่ายที่สุดโดยเฉพาะกับวิถีชีวิตรีบเร่ง ทำให้ผู้คนไม่ค่อยมีเวลา แต่จริง ๆ แล้วการทำบุญก็มีหลายอย่างไม่ใช่เฉพาะการให้ทานอย่างเดียว และไม่ใช่ว่าจะทำบุญโดยสักแต่ว่าแค่ได้ทำก็เพียงพอแล้ว เพราะยังมีข้อควรระวังเรื่องต่าง ๆ ที่เราชาวพุทธยุคใหม่ต้องรู้และปรับเปลี่ยนเพื่อให้การทำบุญนั้นได้บุญอย่างแท้จริง วันนี้จึงขอยกตัวอย่างการทำบุญ 3 อย่างที่คนส่วนใหญ่ยังทำแบบผิด ๆ กันอยู่ เพื่อให้เกิดความรู้ความเข้าใจที่ถูกต้องมากขึ้นต่อไป

ปล่อยนกปล่อยปลา: ทำบุญไม่ควรกระทบชีวิตสัตว์และสิ่งแวดล้อม

หลายคนเชื่อว่าการปล่อยนกปล่อยปลาช่วยให้อายุยืนยาว แต่ทำไมเราจึงต้องขอให้อายุของเรายืนยาวจากชะตาชีวิตสัตว์ที่ตกอยู่ในกำมือเราอย่างไม่ได้ตั้งใจด้วย เหตุเพราะเมื่อมีคนต้องการปล่อยสัตว์ก็เกิดการจับสัตว์เพื่อนำมาให้เราซื้อปล่อย กลายเป็นธุรกิจอย่างหนึ่งของตลาดบุญแกมบาปแทน สัตว์จำนวนมากถูกจับและต้องประสบกับภาวะเครียดจนเสียชีวิตก่อนเวลาอันควร บางคนอาจใช้วิธีซื้อสัตว์ที่กำลังจะกลายเป็นอาหารจากตลาดสดแทน แต่ถ้าเอามาปล่อยอย่างผิดวิธีในสภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสมก็จะทำให้ตายได้ เช่น หอยขมและปลาไหลที่ต้องอยู่ในน้ำตื้นและมีดินโคลน ถ้าเอาไปปล่อยลงกลางน้ำเชี่ยวก็จะตายได้ หรืออย่างเต่าบกและเต่าน้ำที่หลายคนยังแยกไม่ออก ถ้าเอาไปปล่อยผิดที่ก็ทำให้ตายได้ รวมทั้งการซื้อสัตว์จำนวนมาก ๆ เพื่อปล่อยในคราวเดียวก็ส่งผลเสียต่อสมดุลของระบบนิเวศอีกเช่นกัน นี่ยังไม่รวมสัตว์ต่างถิ่นที่รุกรานสัตว์ในพื้นที่เช่นในกรณีของหอยเชอรี่และปลาซัคเกอร์ ถ้าหากเราไม่มีความรู้เรื่องธรรมชาติและความเป็นอยู่ของสัตว์ที่ดีพอแนะนำว่าอย่าเสี่ยงสร้างบาปกรรมให้ตัวเองจะดีกว่า หากอยากทำบุญช่วยเหลือสัตว์ยังมีมูลนิธิช่วยเหลือสัตว์มากมายให้เราบริจาคได้ ได้ทั้งบุญและได้สนับสนุนคนทำความดีที่ทำงานด้านนี้อีกด้วยนะ

ลดจำนวนพระอาพาธ ด้วยการใส่บาตรอาหารดี ๆ

พูดถึงเรื่องสุขภาพ ขนาดฆราวาสที่มีสภาพร่างกายแข็งแรงยังต้องระมัดระวังเรื่องการทานอาหารเพื่อให้มีสุขภาพที่ดี นับประสาอะไรกับพระภิกษุ สามเณร หรือแม่ชีที่ต้องอาศัยอาหารบำรุงร่างกายเหมือนกัน แต่ทั้งนี้พระภิกษุไม่สามารถเลือกฉันได้ ต้องฉันตามแต่ที่ได้รับมาจากญาติโยมเท่านั้น อีกทั้งกิจวัตรยังไม่เอื้ออำนวยให้มีการออกกำลังกายอย่างเพียงพอ ปัจจุบันจึงมีพระที่เป็นโรคความดันหรือเบาหวานอยู่มาก เพราะอาหารไทยส่วนใหญ่มักมีรสหวาน มัน เค็ม และมีไขมันในปริมาณสูง ในขณะเดียวกันคนส่วนใหญ่ก็เน้นสะดวกด้วยการซื้อแกงถุงหรือขนมถุงเพื่อตักบาตรด้วย ฉะนั้น ก่อนตักบาตรเราควรเลือกดูสักหน่อยว่าอาหารที่เราจะให้ท่านฉันนั้นดีต่อสุขภาพหรือเปล่า น้ำตาลสูงหรือไม่ เลือกดูเครื่องหมายรับรองอย. วันเดือนปีที่หมดอายุ และฉลากโภชนาการประกอบกัน หรือถ้าจะให้ดีลองทำอาหารด้วยตัวเองเพื่อที่จะได้เลือกสรรวัตถุดิบและปรุงรสอย่างเหมาะสมด้วยตัวเองได้ นอกจากดีต่อสุขภาพของพระแล้วยังช่วยให้อิ่มอกอิ่มใจจากบุญด้วย

ลดเผา ลดควัน ลดมลพิษ

การจุดธูปไม่ใช่เฉพาะแต่ศาสนาพุทธเท่านั้น ยังมีเรื่องการเผากระดาษตามความเชื่อของคนไทยเชื้อสายจีนอีกด้วย ซึ่งรวม ๆ แล้วก็มีจำนวนมากจนทำให้เกิดมลพิษฝุ่นในอากาศได้ ยิ่งช่วงหลัง ๆ มานี้ปัญหาฝุ่น PM2.5 นับวันยิ่งจะรุนแรงขึ้นทุกที ถ้าเรายังไม่ลดปริมาณการจุดธูปและเผากระดาษก็จะยิ่งทำให้ปัญหาฝุ่นมลพิษแก้ได้ยากขึ้นเรื่อย ๆ เราไม่สามารถรู้ได้เลยว่าการจุดธูปและการเผากระดาษเงินกระดาษทองจะทำให้สิ่งที่เราคิดสื่อไปถึงปรภพได้ไหม แต่ที่แน่ ๆ ควันฝุ่นต่าง ๆ ยังวนเวียนในภพภูมิที่ลูกหลานอยู่จนอาจทำให้ร่างกายอ่อนแอและตามบรรพบุรุษไปได้เร็วขึ้น โดยมีกลุ่มที่เสี่ยงต่อควันพิษมากกว่าคนทั่วไปคือเด็ก คนชรา หญิงมีครรภ์ และคนที่มีโรคเกี่ยวกับทางเดินหายใจอยู่แล้ว การสร้างมลภาวะอาจเท่ากับการฆ่าคนทางอ้อมอย่างช้า ๆ กลายเป็นบาปอีกอย่างหนึ่งก็ได้ ทางที่ดีจึงควรลดการจุดธูปหรือเผากระดาษแล้วช่วยกันคิดค้นวิธีการทำบุญรูปแบบใหม่ที่เข้ากับยุคสมัย โดยไม่กระทบกับความเชื่อความศรัทธาจนเกินไปจะดีกว่า

กล่าวโดยสรุปแล้ว เราไม่ควรทำบุญโดยอาศัยเพียงความเชื่อเท่านั้น แต่ต้องอาศัยความรู้ทางโลกที่จะเป็นประโยชน์ต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมมากขึ้น ซึ่งการหาความรู้ทั้งทางโลกและทางธรรมจะทำให้เราเรียนรู้ว่าการทำบุญไม่ได้มีรูปแบบที่จำกัดเฉพาะการทำทานกับวัดหรือพระเท่านั้น แต่ยังมีเรื่องการประกอบอาชีพสุจริต การมีน้ำใจให้ความช่วยเหลือกันและกัน การพูดคุยเพื่อแลกเปลี่ยนความรู้ที่เป็นประโยชน์ และการฝึกสมาธิเจริญภาวนาเพื่อให้จิตใจได้รับการชำระอีกด้วย การพูดดี คิดดี ทำดี ด้วยความไม่ประมาทและหวังผลอย่างผิด ๆ ก็ถือว่าเพียงพอแล้วสำหรับการสร้างบุญสร้างกุศลให้กับตนเอง

Reference

สิริพรรณี สุปรัชญา, (2560), ‘ทำบุญบูชาโทษ ปล่อยสัตว์ได้บาป’ เมื่อการให้ชีวิตอาจเป็นการตัดอายุขัยและทำลายระบบนิเวศ?, สืบค้นเมื่อ 6 พ.ย. 2563, จาก The Matter: https://thematter.co/science-tech/ploi-sud-dai-barb/18336